Trong những năm qua Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đã thu hút nhiều nhà khoa học Việt Nam đang sống và làm việc ở nước ngoài nhằm chia sẻ thông tin, kiến thức, phối hợp trong các dự án giúp thúc đẩy hoạt động tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng bắt kịp với xu hướng của thế giới.

Điển hình như phối hợp với Phó giáo sư, tiến sỹ Vũ Minh Khương, Trường chính sách công Lý Quang Diệu trong việc xây dựng và triển khai chính sách về năng suất. Năm 2023 Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (TCĐLCL) đã có cuộc tiếp xúc với các nhà khoa học Việt Nam ở Australia. Kết quả là đã có những dự án cụ thể trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đánh giá sự phù hợp đang được triển khai như dự án của Chương trình Aus4Innovation do Australia tài trợ và được triển khai bởi CSIRO (Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp Thịnh vượng chung, thuộc Chính phủ Australia) phối hợp với Đại học Griffit và Tổng cục TCĐLCL...

Chiều ngày 23 tháng 5 tại Tổng cục TCĐLCL đã diễn ra buổi làm việc giữa Lãnh đạo Tổng cục và các chuyên gia về vấn đề phát thải khí nhà kính và tư vấn định hướng giảm thiểu phát thải khí nhà kính với hai nhà khoa học là Giáo sư Ngô Đức Tuấn và Phó giáo sư Dương Thị Hồng Liên.

Giáo sư Ngô Đức Tuấn - Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Chuyển đổi Tòa nhà - Chuyển đổi Tòa nhà 4.0 CRC, một sáng kiến trị giá 130 triệu đô la để chuyển đổi ngành xây dựng ở Úc. Ông cũng điều phối đấu thầu để thành lập Trung tâm Đào tạo ARC về Sản xuất Nhà tiền chế Tiên tiến (ARC-CAMPH), một trung tâm trị giá 10 triệu đô la tập trung vào các tòa nhà tiền chế khi xây dựng bên ngoài nơi ông từng làm Giám đốc Nghiên cứu.

Giáo sư Tuấn đứng đầu Nhóm Nghiên cứu Công nghệ Bảo vệ Tiên tiến của Kết cấu Kỹ thuật (APTES), được công nhận là một trong những trung tâm hàng đầu về vật liệu tiên tiến & hệ thống kết cấu, cũng như bảo vệ cơ sở hạ tầng vật lý ở Úc và khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Nhóm của Ông đã hợp tác chặt chẽ với các tổ chức công nghiệp và chính phủ để thực hiện nghiên cứu trong các lĩnh vực này.

Giáo sư Ngô Đức Tuấn đang trao đổi trong buổi làm việc

Giáo sư Tuấn đã đóng góp đáng kể cho nghiên cứu bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực vật liệu và hệ thống an toàn và bền vững. Ông được nhiều tổ chức chính phủ và ngành công nhận là chuyên gia về các công nghệ bảo vệ để bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng.

Giáo sư Tuấn đã tham gia vào nhiều dự án cung cấp các giải pháp đánh giá rủi ro, bảo vệ và các công nghệ carbon thấp. Các dự án này bao gồm thiết kế và tăng cường các tòa nhà cao tầng, sân bay, cầu, đường hầm, nhà máy điện và các cơ sở công nghiệp.

Giáo sư Tuấn đã thực hiện các hợp tác nghiên cứu quan trọng với ngành công nghiệp và các cơ quan chính phủ để thực hiện các thí nghiệm quy mô lớn về các thành phần mô-đun đúc sẵn của kết cấu tòa nhà (mặt tiền, tấm tường và hệ thống sàn). Các tương tác nghiên cứu trong nước và quốc tế đã giúp Giáo sư Tuấn được cộng đồng khoa học và ngành công nghiệp công nhận rộng rãi với tư cách là chuyên gia thiết kế và sản xuất các bộ phận và hệ thống xây dựng sử dụng vật liệu hiệu suất cao.

Giáo sư Tuấn dẫn đầu một nhóm các nhà nghiên cứu về Hệ thống bọc thép bảo vệ của Trung tâm Công nghệ Vật liệu Quốc phòng (DMTC). Nhóm của Ông đã phát triển các kỹ thuật thử nghiệm và mô tả đặc tính vật liệu mới cũng như một khung mô phỏng đa quy mô để mô hình hóa các vật liệu áo giáp có độ bền cực cao và các bộ phận kết cấu phương tiện chịu các vụ nổ mìn cực mạnh và các cuộc tấn công đạn đạo.

Giáo sư Tuấn là người đoạt Giải thưởng Eureka năm 2013 cho Khoa học Xuất sắc trong việc Bảo vệ Úc. Ông đã nhận được Giải thưởng Nghiên cứu Úc cho Nhà lãnh đạo Nghiên cứu về Vật liệu Composite vào năm 2022. Ông cũng nhận được Giải thưởng Nghiên cứu Scopus vào năm 2022 và Giải thưởng Xuất sắc về Bê tông của Viện Bê tông Úc-Chi nhánh Vic vào năm 2017. Ông là người hai lần đoạt giải Giải thưởng Xuất sắc của Đại học Melbourne về Nghiên cứu gắn liền với ngành năm 2017 và 2020.

Còn PGS Dương Thị Hồng Liên là Phó Giáo sư tại Trường Kế toán, Kinh tế và Tài chính (Đại học Curtin). Bà có nền tảng nghiên cứu vững chắc về Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG), biến đổi khí hậu, chính sách công và nghiên cứu thị trường vốn. Nghiên cứu của Bà đã được đăng trên các tạp chí quốc tế có uy tín cao và được phổ biến rộng rãi qua nhiều phương tiện truyền thông như The Guardian, Australian Financial Review, The Conversation, National Nine News (TV), ABC News (TV) và ABC Radio. 

Năm 2021, PGS Liên nhận lời mời làm nhân chứng chuyên môn tại Phiên điều trần công khai của Quốc hội Úc về cuộc điều tra về thanh toán di động và dịch vụ tài chính ví kỹ thuật số. Kết quả nghiên cứu đã được trích dẫn trong Báo cáo Kho bạc năm 2022 do Chính phủ Úc ban hành để giải quyết nhu cầu cấp thiết trong điều chỉnh ngành mua ngay trả sau (BNPL). Chính phủ Úc sau đó đã quyết định ban hành thay đổi quan trọng đối với luật, đưa ra quy định nghiêm ngặt hơn đối với các công ty BNPL để bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn.

PGS Liên đã nhận được tài trợ từ chính phủ và cơ quan trong ngành như Bộ Ngoại giao và Thương mại (DFAT), Chính phủ Tây Úc (Bộ Cộng đồng), Tư vấn Tài chính Úc (Melbourne) và Mạng Tư pháp Thuế (Melbourne). Các dự án gần đây nhất của Bà là Khóa học ngắn hạn Giải thưởng Úc về thị trường carbon và chuyển đổi năng lượng cho các quan chức chính phủ Việt Nam từ 14 bộ và tổ chức như Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính và Tập đoàn Điện lực Việt Nam.

Đóng góp của PGS Liên cho giới học thuật đã được công nhận rộng rãi và bà là người đã nhận được ba giải thưởng danh giá từ Đại học Curtin: Giải thưởng Toàn cầu năm 2023 về tham gia ngành, Giải thương Định vị Toàn cầu của Khoa năm 2022 và Giải thưởng Tham gia Nghiên cứu năm 2022...

Tại buổi làm việc, Quyền Tổng cục trưởng TCĐLCL - TS. Hà Minh Hiệp đã đánh giá cao những công trình, đóng góp của hai nhà khoa học và mong muốn rằng GS Ngô Đức Tuấn và PGS Dương Thị Hồng Liên có những sáng kiến, đóng góp trên nhiều phương diện, trong đó có những nội dung liên quan đến ngành TCĐLCL. 

Trước đó, ông Trần Quốc Dũng - Giám đốc Trung tâm Chứng nhận Phù hợp (QUACERT) thay mặt Tổ công tác Khí nhà kính (KNK) của Tổng cục báo cáo về những định hướng của Tổng cục trong lĩnh vực thải KNK. Một trong những định hướng của Tổng cục là soát xét và xây dựng mới hệ thống tiêu chuẩn phục vụ kiểm kê KNK, thẩm định, thẩm tra KNK, định lượng vết carbon, trung hòa carbon và tiêu chuẩn đối với các tổ chức và cá nhân thực hiện các hoạt động tư vấn, thẩm định, thẩm tra độc lập.Trong hai năm 2024-2025 Tổng cục sẽ soát xét 10 tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) liên quan đến kiểm kê, thẩm tra KNK, định lượng vết carbon và xây dựng mới 4 TCVN về đánh giá kết quả hoạt động môi trường, công cụ tín dụng xanh. 

Hiện nay, Tổng cục đang ưu tiên cho việc thúc đẩy các dự án nhằm định lượng vết carbon cho một số ngành trọng điểm như thép, xi măng, may mặc... nhằm có được dữ liệu quốc gia về hệ số phát thải của các ngành đó. Đồng thời cần nghiên cứu để có thê đo lường chính xác lượng phát thải nhằm mục đích có được những dữ liệu chính xác nhất. Tổng cục mong muốn nhận được sự phối hợp, hỗ trợ về chuyên môn của các nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài.

Bên cạnh đó, Tổng cục cũng đang triển khai chương trình hướng tới trung hòa carbon cho toàn bộ Tổng cục. Hiện nay đang có 04 đơn vị trực thuộc tiến hành thí điểm kiểm kê KNK, tiến tới tất cả 23 đơn vị của Tổng cục sẽ thực hiện kiểm kê KNK. Tiếp theo là xây dựng và triển khai các kế hoạch giảm phát thải KNK, tiến tới mục tiêu trung hòa carbon.

Tại buổi làm việc, các nhà khoa học đánh giá cao những định hướng của Tổng cục TCĐLCL đối với một lĩnh vực rất mới mẻ nhưng cũng có nhiều khó khăn. PGS Liên chia sẻ quan điểm của Tổng cục là các hoạt động trong lĩnh vực phát thải KNK cần phải có các tiêu chuẩn phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế và hệ thống các tổ chức MRV (đo lường, lập báo cáo, thẩm định, thẩm tra) độc lập, hoạt động theo các chuẩn mực quốc tế.

Còn GS Tuấn nhận định, nếu Việt Nam có thể xây dựng được dữ liệu quốc gia về phát thải KNK của một số ngành, ví dụ ngành thép, thì có thể trở thành một hình mẫu và có căn cứ quan trọng đóng góp với quốc tế trong việc xây dựng các quy định, hướng dẫn chung. Các nhà khoa học khẳng định sẽ làm việc chặt chẽ với đội ngũ của Tổng cục trong triển khai các định hướng của Tổng cục.