Trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh và chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng phức tạp, truy xuất nguồn gốc trở thành yếu tố sống còn giúp bảo vệ thương hiệu, kiểm soát chất lượng và củng cố niềm tin người tiêu dùng. Trong đó, việc chuẩn hóa mã định danh và cơ chế truy xuất là yêu cầu cấp thiết.

Ông Nguyễn Huy Trưởng, đại diện Ban Công nghệ thuộc Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, cho biết, dù không còn là vấn đề mới, truy xuất nguồn gốc tại Việt Nam vẫn manh mún, thiếu liên kết và chưa có cơ chế điều phối đồng bộ từ trung ương đến địa phương. Do đó truy xuất nguồn gốc không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là chiến lược quốc gia để bảo vệ người tiêu dùng, nâng cao vị thế hàng Việt và xây dựng niềm tin trên thị trường quốc tế.

Ông Phạm Văn Quân – Tổng giám đốc Công ty CP Công nghệ Checkee – cũng cho rằng hiện nhiều sản phẩm chỉ dừng ở mã QR dẫn đến trang giới thiệu, chưa phản ánh toàn bộ chuỗi sản xuất. Truy xuất nguồn gốc cần là một hệ thống công nghệ đủ mạnh để lưu vết toàn bộ hành trình – từ nguyên liệu, sản xuất, đóng gói đến phân phối. Mỗi sản phẩm cần có một “hộ chiếu số” để đảm bảo minh bạch và truy xuất ngược.

Ngoài ra các chuyên gia cũng đề xuất 3 nhóm giải pháp: Xây dựng nền tảng quốc gia tích hợp như NDA Trace ứng dụng blockchain và định danh phi tập

trung (DID); hoàn thiện hành lang pháp lý, đưa truy xuất nguồn gốc bắt buộc vào Luật sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; chuẩn hóa 35 tiêu chuẩn Việt Nam về mã định danh, chuyển từ tự nguyện sang bắt buộc trong toàn chuỗi cung ứng.

Liên quan vấn đề này, ông Bùi Bá Chính – quyền Giám đốc Trung tâm Mã số, mã vạch quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa được Quốc hội thông qua hồi tháng 6 đã đề cập đến việc ứng dụng mã số định danh, công nhận nhãn điện tử tương đương nhãn vật lý, và đưa ra khái niệm “hộ chiếu sản phẩm” nhằm hỗ trợ hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế.

Theo ông Chính, để thực hiện hiệu quả truy xuất toàn chuỗi, cần có nền tảng xác thực định danh sản phẩm ở cấp quốc gia, tích hợp dữ liệu với hệ thống các bộ, ngành, địa phương và đồng bộ với công cụ định danh cá nhân, tổ chức như VNeID.