“Muốn sản xuất tốt thì phải kiểm tra kỹ. Làm việc gì cũng cần phải có tiêu chuẩn” – đó là lời dạy đầy cô đọng, súc tích nhưng mang tính định hướng chiến lược sâu sắc mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho ngành Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng.

Nhân kỷ niệm ngày sinh (19/5) của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhìn lại những dấu ấn lịch sử và tư tưởng chỉ đạo của Bác, chúng ta càng thấm thía giá trị bền vững của những giáo huấn ấy trong công cuộc phát triển đất nước hôm nay.

Dấu ấn lịch sử mang tên Sắc lệnh số 8/SL – nền tảng của ngành

Ngày 20/01/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký ban hành Sắc lệnh số 8/SL về việc thống nhất hệ thống đo lường toàn quốc, chính thức xác lập cơ sở pháp lý đầu tiên cho ngành Đo lường Việt Nam. Đây là một dấu mốc đặc biệt, không chỉ nhằm đảm bảo tính chính xác trong sản xuất, lưu thông hàng hóa và đời sống nhân dân, mà còn thể hiện tầm nhìn xa của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc kiến thiết đất nước bằng nền móng khoa học và chuẩn mực.

Sắc lệnh 8/SL yêu cầu các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong cả nước phải sử dụng hệ thống đơn vị đo lường chính thức, có trách nhiệm kiểm tra, giám sát và bảo đảm tính thống nhất trong toàn bộ hoạt động kinh tế – kỹ thuật. Đây được xem là dấu ấn khai sinh ngành đo lường, tạo tiền đề phát triển thành ngành Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng sau này.

Tư tưởng “làm gì cũng phải có tiêu chuẩn” – định hướng của tương lai

Chủ tịch Hồ Chí Minh không dùng những khái niệm hàn lâm hay trừu tượng. Người nói giản dị mà sâu sắc: “Làm việc gì cũng phải có tiêu chuẩn, có quy tắc, có kiểm tra thì mới đạt kết quả tốt.”

Trong thư gửi Hội nghị cán bộ kỹ thuật năm 1950, Người căn dặn: “Muốn sản xuất tốt thì phải kiểm tra kỹ. Không kiểm tra, không thể phát triển được. Kỹ thuật là điều kiện để tăng gia sản xuất, là then chốt để phát triển kinh tế. Cần phải học tập, nghiên cứu, áp dụng và kiểm nghiệm kỹ thuật một cách nghiêm túc.”

Qua đó, có thể thấy, tư tưởng “tiêu chuẩn hóa” không chỉ giới hạn trong phạm vi kỹ thuật, mà chính là phương pháp quản lý khoa học, là triết lý tổ chức lao động hướng tới nâng cao năng suất và chất lượng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.

Lấy dân làm gốc – hướng chất lượng phục vụ nhân dân

Một trong những tư tưởng lớn xuyên suốt cuộc đời hoạt động của Bác là “Lấy dân làm gốc”. Trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, tư tưởng ấy thể hiện qua yêu cầu về sản phẩm tốt, an toàn, phù hợp với nhu cầu và lợi ích của người tiêu dùng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ rõ: “Cán bộ kỹ thuật phải làm ra những sản phẩm tốt, bổ ích, tiết kiệm để phục vụ đời sống nhân dân. Không phải làm vì hình thức, mà phải thiết thực, đúng mục tiêu.”

Ngày nay, khi hệ thống tiêu chuẩn quốc gia ngày càng được hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, khi hoạt động đánh giá sự phù hợp, chứng nhận, kiểm định ngày càng phát triển, thì chất lượng sản phẩm – dịch vụ hướng đến nhân dân vẫn là cốt lõi. Đó chính là biểu hiện hiện đại của tinh thần “vì dân” mà Bác từng chỉ dạy.

Tư duy khoa học – cách mạng về nhận thức

Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt đề cao vai trò của khoa học – kỹ thuật trong xây dựng đất nước. Người nói: “Khoa học không có Tổ quốc, nhưng người làm khoa học phải có Tổ quốc. Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải phát triển khoa học kỹ thuật. Mọi sự tiến bộ đều bắt đầu từ học hỏi và cải tiến.”

Tư duy ấy là tiền đề để Người sớm xác định tiêu chuẩn hóa, đo lường, chất lượng là xương sống của sự phát triển công nghiệp và đổi mới công nghệ. Nhìn lại chặng đường hơn 70 năm qua, chúng ta thấy rõ: không có tiêu chuẩn, đo lường chính xác thì không thể có năng suất cao, không có sản phẩm cạnh tranh, không có thương hiệu quốc gia.

Ngành Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng ngày nay đang đi theo con đường mà Bác đã khai mở, với hàng ngàn tiêu chuẩn quốc gia được ban hành, mạng lưới đo lường phủ khắp các địa phương, và chất lượng sản phẩm Việt ngày càng được khẳng định trên thị trường quốc tế.

Học và làm theo Bác – đổi mới tư duy, nâng cao chất lượng

Trong giai đoạn mới, ngành Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng tiếp tục xác định việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là nội dung xuyên suốt, là động lực đổi mới tư duy quản lý, đổi mới phương pháp triển khai nhiệm vụ.

Không chỉ là học thuộc lời Bác, mà phải biết vận dụng vào thực tiễn: Tiêu chuẩn không dừng ở “bộ quy tắc”, mà là công cụ để thúc đẩy đổi mới sáng tạo; Đo lường không chỉ để “cân đong đo đếm”, mà là ngôn ngữ của khoa học, là nền tảng cho sản xuất thông minh; Chất lượng không phải là đích đến, mà là quá trình không ngừng hoàn thiện để phục vụ tốt hơn cho nhân dân.

Những tư tưởng ấy không hề cũ. Ngược lại, chúng đang trở thành kim chỉ nam để ngành thích ứng với chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và hội nhập quốc tế.

Người đã đi xa, nhưng tư tưởng còn đó

Chủ tịch Hồ Chí Minh – lãnh tụ thiên tài, danh nhân văn hóa thế giới – tuy đã đi xa nhưng tư tưởng của Người vẫn đang dẫn dắt mọi hành trình phát triển của dân tộc. Đối với ngành Tiêu chuẩn Đo lường Chất Lượng, tư tưởng ấy như ánh đèn soi đường: lấy chất lượng làm gốc, lấy dân làm trung tâm, lấy khoa học làm động lực, lấy tiêu chuẩn hóa làm phương pháp.

Nhân kỷ niệm ngày sinh của Người, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong ngành nguyện tiếp tục học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách của Bác; quyết tâm đổi mới, sáng tạo, xây dựng ngành phát triển vững mạnh, đóng góp tích cực cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.